Circulaire economie
De transitie naar een duurzame samenleving en economie is een factor van niet te onderschatten betekenis geworden in zowel economische als ruimtelijke ontwikkelingen. Het nadenken over de ‘volhoudbaarheid’ van onze manier van leven en de wijze van produceren en consumeren is een kernthema geworden dat in toenemende mate het succes bepaalt van economische activiteiten en ruimtelijke ontwikkelingen. Tegen de achtergrond van een snel stijgende wereldbevolking, stormachtige economische ontwikkeling in met name de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) en de daarmee gepaard gaande problemen van oprakende voorraden natuurlijke grondstoffen en het verdwijnen van (schone) natuur en biodiversiteit, kunnen alleen bedrijven en overheden succesvol zijn. Alleen zij blijven erin slagen een duurzaam en volhoudbaar waardebod en beleid te genereren.
Landelijke transitieagenda
Op nationaal niveau staat circulaire economie hoog op de agenda. Met het Rijksbrede programma ‘Nederland Circulair in 2050’ heeft het kabinet in september 2016 de inzet van het Rijk gepresenteerd. Vervolgens is deze ambitie, een volledig circulaire economie in 2050, in januari 2017 in het Grondstoffenakkoord onderschreven door bedrijven, vakbonden, overheden, natuur- en milieuorganisaties, kennisinstituten, financiële instellingen en vele andere maatschappelijke organisaties. Het Rijksbrede programma en het Grondstoffenakkoord worden nu in vijf transitieagenda’s uitgewerkt. Het betreft de thema’s biomassa & voedsel, kunststoffen, maakindustrie, bouw en consumptiegoederen.
Circulair bouwen
Er is een breed scala aan ontwerpmethodieken, ordeningstheorieën en economische verkenningen die allemaal betrekking hebben op de transitie van een lineaire naar een circulaire economie. Het kringloop denken is in feiten al eeuwen oud. Ontwerpmethodieken en circulaire strategieën, zoals Cradle- to-Cradle (C2C), Natural Step, Biomimicry en Blue Economy zijn allemaal gericht op een overgang naar een economisch systeem dat in de kern circulair van aard is. De oneindige cycli uit de natuur dienen als mooi voorbeeld: met input van enkel hernieuwbare grondstoffen oneindig blijven gebruiken op een manier die niet schadelijk is voor de randvoorwaarden voor leven op de planeet. Circulaire economie leidt in veel gevallen tot verplaatsing van activiteiten of regionalisering van productieprocessen, ook in de bouw.
Circulariteit in de prakrijk
Wildlands Adventure Zoo Emmen: voorbeeld van innovatief samenwerken
Samenwerkingen met onder meer lokale partijen hebben geleid tot allerlei innovaties: de eerste vlasvezel hefbrug, stenen gemaakt uit de lokale grond, een nieuw energiebedrijf dat energie opwekt uit het grondwater en een warmtenet voor het park en de omgeving. Binnen Europa is onderzoek gedaan naar de installaties voor de enorme kas. Voor de waterkwaliteit is gebruikgemaakt van de kennis en ervaring van de Waterleidingmaatschappij Drenthe.
TenneT: voorbeeld van volledig circulair inbouwpakket
TenneT heeft in haar hoofdkantoor in Arnhem een volledig circulair inbouwpakket en meubilair gerealiseerd, waarbij draaijer+partners optrad als aanjager en verbinder. Alle materialen zijn natuurlijk, veel hout en groen en zonder chemische stoffen vervaardigd. De leveranciers staan garant dat alle materialen na de levensduur worden teruggenomen en hun waarde behouden.