Hoe Draaijer Almelo in beweging kreeg

Toen het theater in het Van der Valk hotel in Almelo niet langer rendabel bleek en de deuren moest sluiten, ontstond in de stad een urgent vraagstuk: hoe behoud je een levendig cultureel aanbod zonder te investeren in onbetaalbare nieuwbouw? De gemeente Almelo vroeg Draaijer om mee te denken over een toekomstbestendige oplossing. Onder leiding van adviseur Peter Ruchti werd een verrassend logisch, en unaniem gesteund, plan ontwikkeld.

Versterk het culturele profiel van Almelo

De gemeente kampte met een grote uitdaging: culturele voorzieningen verspreid door de stad, verouderde accommodaties en weinig samenwerking tussen afdelingen cultuur, stedenbouw en vastgoed. “Juist die integraliteit is vaak het probleem bij gemeenten,” vertelt Peter. “Iedere afdeling werkt vanuit zijn eigen koker, terwijl je voor een culturele visie juist de samenhang nodig hebt. En dat is precies waar wij als Draaijer goed in zijn.” De vraag aan Draaijer was helder: versterk het culturele profiel van Almelo, zonder direct te grijpen naar een groot en duur nieuw theater.

Sterke culturele organisaties, maar verouderde gebouwen

Tijdens het onderzoek bezocht Draaijer alle culturele instellingen. De conclusie was opvallend positief: de organisaties zelf functioneren goed, hebben energie en willen vooruit. Maar hun huisvesting hield hen tegen. Zo bevindt theater- en cultuurhuis Hof88 zich in een oud, niet-duurzaam gebouw net buiten het centrum. Geschikt voor kleinschaligheid, maar niet toekomstbestendig. Peter: “Je kunt miljoenen in zo’n oud gebouw steken, maar dan heb je nog steeds geen goede programmering of voldoende ruimte. Je zit vast aan wat het gebouw toelaat.” Daarnaast stonden in het centrum oude panden, waaronder het voormalige gemeentehuis, grotendeels leeg, terwijl de binnenstad juist behoefte heeft aan nieuwe levendigheid.

Het concept: een Cultuurkwartier in het hart van de stad

De kern van het advies van Draaijer was eenvoudig én doordacht: breng culturele functies samen in de binnenstad. Herontwikkel oude locaties voor wonen of andere functies. En kies voor een middelgrote, passende theaterzaal in plaats van grote nieuwbouw. De burgerzaal van het oude gemeentehuis biedt mogelijk de ideale basis voor een nieuw cultureel kwartier. Stedenbouwkundig logisch, vastgoed technisch aantrekkelijk en programmatisch veel beter te benutten.

Een middelgroot theater: realistisch én betaalbaar

Hoewel sommige partijen hoopten op een groot nieuw theater, bleef Draaijer bij een realistische en financieel haalbare oplossing. Een middelgroot podium past beter bij de schaal van Almelo en de beschikbare middelen.

“Een groot theater kost al snel meer dan 100 miljoen,” legt Peter uit. “Dat is niet realistisch voor een stad als Almelo. Met een goed gekozen, middelgrote zaal bereik je veel meer effect voor veel minder geld.” Op termijn zou het theater van Van der Valk eventueel aan de programmering kunnen worden toegevoegd, mits er eerst een bouwkundige update plaatsvindt.

Breed draagvlak: unaniem akkoord binnen een half jaar

Het plan werd opvallend snel omarmd. Zowel het college als de gemeenteraad stemden binnen twee maanden na het advies in met het voorstel. Bijzonder, gezien de politieke gevoeligheid van culturele voorzieningen. “Het is eigenlijk heel simpel,” zegt Peter. “Als je een plan maakt waar iedereen beter van wordt, dan wordt het minder politiek. Mensen zagen meteen: dit klopt gewoon.”

Cultuurwethouder Margreet Overmeen (D66) van Almelo reageerde in de Twentse Courant Tubantia enthousiast: “We gaan ons hierop focussen. Het besluit hebben we met het college wel even gevierd. Het is een prachtig plan voor Almelo. De stad krijgt zo echt een cultureel hart. Het hele college staat er vierkant achter. Het is een unaniem besluit.”

De kracht van Draaijer: partijen uit hun groef halen

Voor Peter zit de waarde van Draaijer in het samenbrengen van mensen en disciplines. “Veel mensen in gemeenten zitten in hun eigen groef. Ze willen daar best uit, maar iemand moet hen meenemen. Wij helpen partijen om samen te kijken naar de opgave. Dan ontstaat er iets moois.”

Vooruitkijken: van concept tot exploitatie

De volgende stap is de uitvraag voor het ontwikkelen van het Cultureel Kwartier. Draaijer zal opnieuw inschrijven. Peter ziet bovendien kansen in de samenwerking binnen de ADG: “Het mooiste is wanneer we niet alleen het concept bedenken, maar het vervolgens ook beheren en exploiteren. Dan bied je als ADG de hele keten: van visie tot uitvoering. Dat is mijn ideaalplaatje.”

Een voorbeeld voor andere gemeenten

Hoewel elke stad uniek is, ziet Peter duidelijke parallellen met andere opdrachten waar Draaijer aan werkt, zoals museumprojecten, sportaccommodaties en publieksgebouwen. “Juist omdat dit soort voorzieningen zo’n grote maatschappelijke impact hebben, is integrale samenwerking essentieel. En dat is precies ons vak.”

Dit interview is uitgevoerd door ADG.