Een gegeven paard kost ook geld

Investeren in culturele instellingen met aandacht voor beheer en onderhoud

Iedereen kent het gezegde wel, een gegeven paard mag je niet in de bek kijken. Fatsoenlijk, maar wat als je geen eten voor het paard kunt betalen? Wat als het gekregen paard helemaal onderdeel is geworden van je bedrijfsvoering, maar je bij overlijden geen geld hebt voor een nieuw paard? Deze metafoor kun je 1-op1 doortrekken naar veel cultureel en maatschappelijk vastgoed. 

Kun je een gegeven paard weigeren?

Stel, je realiseert een nieuw gebouw of een verbouwing van een theater of museum. Er is geld voor een basis gebouw, maar niet voor extra’s. Je ‘krijgt’ – al dan niet na veel gelobby, crowdfunding acties of een subsidieaanvraag – geld om net dat extra toe te voegen wat het gebouw bijzonder gaat maken. Een speciale zaal voor je pronkstuk, een grotere toneeltoren, een bijzondere foyer, een tribune, een audio-installatie, een vleugel of een vitrine. Dan is er blijdschap: het is gelukt om dat extra geld bij elkaar te krijgen!

Maar ben je hier niet blij met een dode mus? Want is er wel geld om dat gegeven paard te onderhouden? Is er geld om de extra zaal of foyer te verwarmen en schoon te maken? En als je naast kosten ook naar de opbrengsten kijkt: levert dit extra paard dan voldoende extra bezoekers op? En kunnen de bezoekersinkomsten (een deel van) de kosten dekken? Ons advies is om over deze vragen na te denken en er geld voor te reserveren, vóórdat je het paard een plek in je stal biedt.

Structurele kosten voor exploitatie

Soms lijken de kosten voor het onderhoud en schoonmaken van het paard in eerste instantie nog best mee te vallen en wordt dit wel opgevangen in de begroting. Maar als de organisatie helemaal gaat rekenen op de extra tribune of zaal en deze in de loop van de tijd vervangen moet worden, komt het volgende probleem om de hoek kijken. Voor gekregen onderdelen is nooit rekening gehouden met afschrijving en dus is er geen reservering voor vervanging.

Het lijkt misschien een kille en zakelijke manier van omgaan dat paard dat met bepaalde emotie of passie wordt gegeven. Je kunt denken: wie dan leeft, wie dan zorgt. Maar je wilt niet dat het paard je ondergang wordt. Het klakkeloos accepteren van zo’n cadeau is dus zeker niet verstandig. Tegelijkertijd moet je ook niet altijd nee zeggen, want dan zou je misschien alle passie en betrokkenheid in de kiem smoren.

Wat je wel kunt doen als je begint te denken aan de (ver)bouw van een culturele instelling, is meer oog hebben voor structurele bijdragen. Zoek niet naar middelen voor de aanschaf of de bouw van iets extra’s, maar vooral voor het behoud ervan. En maak voordat je het cadeau aanneemt een gedegen berekening of je voer voor het paard kunt kopen.

Hulp nodig bij het realiseren van een toekomstbestendige cultuurinstelling? Bertina Seffinga gaat graag vrijblijvend met je in gesprek.